ŞEYTAN MELEK Mİ CİN Mİ?

şeytanın bir melek mi yoksa cin mi olduğuna dair,yapılan ihtilaflara karşılık olmak üzere,net bir cevap vermeyi planladımve bu araştırmamı sizlerle paylaşmak istiyorumbilindiği gibi İslam karşıtı düşünce bakara süresinin 34ayetiyle kehf süresinin 50ayetinde iblis’e verilen tanımlamanın melek mi yoksa cin mi olduğu konusunda,kuran-da çelişki olduğunu söylerlerancak bunun net bir cevabının kafir cinlerden olduguna dair kuran ayetini, bu yazımda göreceğiz inşallah


Meleklere,Adem’e secde edin demiştik de iblis müstesna hepsi secde etmişlerdi (ve iz kulna lilmelaiketi’scüdu liademe fesecüdu illa iblis) –Bakara süresi 34

Burada iblis(şeytan) ında melekler sınıfına dahil edildiğini ancak meleklerden müstesna olarak ademe secde edilmediği ayeti beyan edilmiştir yani melek olduğu yönde istisnalık belirtilmiştiryani Allah iblisi meleklerden istisna etmiştirİstisna ise,istisna olmasaydı hükme dahil olacak olan yada olması doğru olan şeyin dışarıda bırakılmasını ifade ederdolayısıyla ayette gecen illa iblis –iblis dışında cümlesi,meleklerle beraber anılan bir çoğul cümlenin,bunun dışında bırakılan istisna tek bir kavramı belirtmektedir

Biraz daha açıklık getirmek istenirse,Allah’ın seslendiği varlık meleklerdir dolayısıyla çoğunluğa sesleniş tarzı,cümlenin kurulumunda etmendirdolayısıyla içlerinde ki bir istisna olan iblise seslenmesi bu secde işinde melekleri saf dışı bırakacaktırbundan sebep,çoğul olan kavrama seslenilmesi ve istisnanın iblis olması ayetin manasında doğru bir kurulumu göstermektedirörneğin; müdür kapıdan içeri girince,tüm öğrenciler ayağa kalktı,yalnız öğretmen hariç Kelimesi bu manayı teyid etmektediryani istisna olan bir kavramın ayetteki meleklere anlışı,çoğul bir kavramla birlikte anılışından dolayıdır

Bir başka deyişle,iblis’in kafir cinlerden oluşuna yönelik,bakara süresinin 34 ayetinde bir sözden belirtilmese de,ayetin verdiği cümle tarzında istisna olarak belirtilmesi,çoğunluk bir zannın beraberiyle getirilmesine yöneliktirçünkü secde edenler çoğul olarak meleklerdir

Ayetin devamında ise; O,yüz çevirdi ( eba),kibirlendi (ve’stekbere) ve kafirlerden oldu (ve kane mine’l-kafirin)


Görüldüğü gibi,eylemin sonucunda verilen tepkinin,iblisin durum değiştirmesine vesile olduğuda buradan acık ve net olarak görülmektedir dolayısıyla,eylemden önce,iblisin melek sıfatında yada meleklerin davranışlarıyla aynı davranışı göstermesi zaten vardı…yani iblis’ ve kane mine’l –kafirin
Kafirlerden oldu-kelimesi,olmazdan önceki halinin,meleklerle beraber itaat ettiğini ve Allaha karşı gelmediği anlaşılmaktadır


“ Eba-ye-‘ba-ibaen” kökünden gelen “eba” tereddütsüz düşünüp taşınarak,irade ve ihtiyar ile imtina etmek,kaçınmak,yüz çevirmek,diretmek,dayatmak demektir

İba fiili,istikbar (büyüklük taslamak) fiilinden önce zikredilmiştir oysa İblis’in secdeden imtina etmesinin sebebi büyüklük taslaması olduğuna göre;onun daha önce zikredilmesi gerekirdiAncak bunun böyle olduğu apaçık ve ortada olduğu için buna işaret etmek gereği yoktur(sad-38) süresinin 74ayetinde yalnız “istikbar” (hicr 15) süresinin 31ayetinde ise yalnız “iba” kelimesinin zikri ile iktifa edilmiştir


Bir başka deyişle zaten iblis’in küfretmezden önce,meleklerle birlikte anılışı,o gurubun bir üyesi olduğu konusunda ayetin mana ihtivasıyla elimize bilgi olarak geçmiştir yani çoğul bir gurubun yani meleklerin içinde olması, yaratılış itibariyle farklı bir duruma sahip olsa da fark etmeyecektir,Allah’a melekler gibi itaat etmesi,kafir cinlerden olmamasının sebebidirta ki; adem’e secde emri kesin olarak verilmesine kadar
Bunun için Muhammed ibn ishak ,Hallad’dan ,Ata’dan,Davud’dan ve İbn Abbas’tan nakleder ki;o şöyle demiş:
-İblis günah işlemezden önce meleklerden bir melek idi,(davranış ve itaat olarak)ve ismi Azazil olup yeryüzünde yaşardıÇalışma bakımından meleklerin en ileri gidenlerindendi içlerinden en bilgini idi,Bu husu,onu kibre sevketti ve o Hınn adı verilen bir kabileden idi

( hadislerle kuran-ı Kerim tefsiri-İbn kesir-Çağrı yayınları-C2,syf288)


Buradan da anlasılacağı gibi,davranış ve itaat boyutunda meleklerle aynı anlamda çağrılan iblisin,yaratılış itibariyle meleklerden farklı olması onun cin sıfatında olmasını gerektiriyor ancak ayetin manasında bu böyle söylenmemektedirsöyleniş tarzında çoğunluk bir gurup meleklere,ve bunlarla aynı davranış içerisinde bulunan ve yaratılış itibariyle farklı olan iblise yöneliktirancak itaat etmemesinden sonra ayetin devamında,o zaten bir cin ve kafir cinlerden oldu ayetiyle birebir teyid edilerekanlamın iblisin meleklere ait yada cinlere mi ait olduğu ihtilafı ortadan kalkmış olmaktadır

Zira kehf süresinin 50ayeti buna delil getirmektedir
Yine o vakti hatırla ki biz, meleklere: "Âdem'e secde edin!" demiştik İblis hariç olmak üzere onlar hemen secde ettiler İblis cinlerdendi, Rabbinin emrinden dışarı çıktı